Bewering: De groei van islamofobie is een mythe onjuist!

Door wie is de uitspraak gedaan:

De uitspraak werd op 11 december 2015 gedaan door Floor Rusman in NRC Next/NRC Handelsblad. Aanleiding was het verschijnen van het rapport de Sociale Staat van Nederland in 2015 van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP).

Rusman schrijft:

De eerste mythe die sneuvelt is de vermeende groei van de islamofobie en vreemdelingenangst. Sinds 2004 is men positiever gaan denken over vreemdelingen en de islam, blijkt uit het SCP-rapport. Vond toen nog 47 procent dat er te veel buitenlanders in Nederland wonen, nu is dat gedaald tot 36 procent. Overigens is er het laatste jaar weer een lichte stijging te zien.

De uitspraak werd direct daarna  in allerlei varianten herhaald in andere (online) kranten en blogs.


Waar is de uitspraak op gebaseerd?

De uitspraak van Floor Rusman is gebaseerd op een passage uit paragraaf 3.5 van het rapport die als tussenkopje heeft gekregen 'Milder opinieklimaat voor immigratie en integratie'. Hierin schrijft het SCP:

Anders dan men waarschijnlijk zou verwachten op basis van het nieuws over problemen en conflicten, is het beeld van moslims de afgelopen tien jaar sterk verbeterd. Vond in 2004 nog maar een derde dat de meeste moslims respect hebben voor anderen, in 2014/’15 is dat ruim de helft. Daar staat tegenover dat er geen dalende trend is bij de opvatting dat de leefwijzen van West-Europeanen en moslims onverenigbaar zijn.

De cijfers die het SCP erbij in een tabel geeft zijn door ons in een grafiek geplaatst.

 

De rest van het stukje in het rapport levert geen informatie over de wijze waarop in Nederland over moslims wordt gedacht. Wel blijkt dat het percentage dat aangaf dat er te veel buitenlanders in Nederland wonen, afnam van 47% in 2004 naar 32% in 2012 en de afgelopen jaren weer steeg naar 36%. De steun voor het toelaten van politieke vluchtelingen is onveranderd hoog en de waardering van ‘culturele diversiteit’ laat sinds eind vorig jaar een daling zien, maar is over een langere periode constant: hoger opgeleiden zijn positief over culturele diversiteit, lager opgeleiden negatief en middelbaar opgeleiden gematigd positief.

Verderop in het rapport wordt nog gesteld dat de discriminatie tegen moslims in de discriminatiecijfers vaker wordt geclassifeerd als discriminatie op grond van ‘ras, afkomst of huidskleur’ en daarom niet als discriminatie op grond van geloof in de cijfers is terug te zien.


Klopt het ook?


De termen 'islamofobie' en 'mythe' worden door het SCP in het gehele rapport niet gebruikt. De onderzoekers stellen wel dat het beeld van moslims sterk is verbeterd. Zij trekken die conclusie uitsluitend op basis van het gegeven dat een groeiend aantal respondenten vindt dat moslims respect hebben voor anderen.

Deze uitspraak zegt maar in beperkte mate iets over het beeld van moslims en weinig over bijvoorbeeld de acceptatie van moslims. Dat doet de tweede uitspraak meer: 44% van de respondenten vindt de leefwijze van Westeuropeanen onverenigbaar met die van moslims. HIerbij is geen sprake van een dalende trend. Antropoloog Martijn de Koning maakt bij deze 2e vraag de volgende opmerking: " De vraag heeft de assumptie in zich dat moslims een andere nationaliteit hebben, en er een tegenstelling is tussen de West-Europese levenswijze en die van moslims. Maar moslims wonen gewoon hier en maken dus uit van de West-Europese levenswijze. Een scheiding aanbrengen is islamofoob an sich omdat het gebaseerd is op een stereotype en homogeniserende interpretatie van de moslims (en van Europa ook eigenlijk)."

Over islamofobie of moslimhaat zegt het rapport niets. Factoren die voeding kunnen geven aan islamofobie of moslimhaat, waaronder moslimdiscriminatie en beeldvorming over de islam en moslims komen in het onderzoek niet of slechts zijdelings aan de orde.

Zijn er andere bronnen dan het SCP-rapport die over een langere termijn een betrouwbaar beeld geven van toename of een afname van islamofobie of moslimhaat? 

Nee, die zijn er niet. De belangrijkste reden hiervoor is dat hiernaar in Nederland nog geen langlopend onderzoek is gedaan.

Moslimdiscriminatie kan - in beperkte mate - een indicatie zijn voor islamofobie/moslimhaat. Deze vorm van discriminatie wordt pas sinds kort, en nog lang niet overal, apart geregistreerd. Het deze maand gepubliceerde rapport van het Verwey Jonker Instituut geeft dan ook alleen een overzicht van meldingen van moslimdiscriminatie bij de politie van de afgelopen twee jaar. Die cijfers gaan over een te korte periode om betrouwbare uitspraken te doen. Hetzelfde geldt voor de vorige maand gepubliceerde halfjaar rapportage van Meld Islamofobie. Hieronder de cijfers van de politie uit het rapport van het Verwey Jonker Instituut

Het Meldpunt Discriminatie Internet registreert als enige in Nederland al langere tijd moslimdiscriminatie. Tot 2012 werd het MDI door de landerlijke overheid gesubsidieerd. Hun cijfers zien er als volgt uit:

 

Conclusie

De conclusie ‘groei islamofobie is een mythe’ die Floor Rusman in het NRC trekt uit het SCP-onderzoek, wordt niet door het SCP-rapport onderbouwd. Ook uit ander onderzoek valt niet op te maken of islamofobie toeneemt of afneemt. Wij beschouwen de uitspraak dan ook als onjuist. .

 

Zie ook op dit polderislam:

Islamofobie, moslimhaat, moslimdiscriminatie

Zie op Republiek Allochtonië:

Groei van moslimdiscriimatie en van racistische en antisemitische incidenten

Toename van moslimdiscriminatie en antisemitisme? De cijfers

Moslimdiscriminatie registreren of islamofobie?

Bijna tweederde van docenten getuige van moslimdiscriminatie in de klas

Ineke van der Valk presenteert Monitor Moslimdiscriminatie

Jaarverslag MDI: 1. antisemitisme 2. anti-zwart racisme 3. moslimdiscriminatie

Anti-discriminatievoorzieningen: forse stijging meldingen

Aanpak van discriminatie lijkt van Justitie geen enkele prioriteit te krijgen

Wel of geen stijging van antisemitische incidenten?

Discrimineren? Dat doen de anderen. Een selectie van artikelen

Onderzoek naar antisemitisme onderstreept noodzaak onderzoek naar andere vormen discriminatie

Vooral moslima's slachtoffer van islamofoob geweld door blanke mannelijke daders

 

Delen: